Linh miêu Iberia sống lâu nhất được ghi nhận cho đến nay

Chắc hẳn khi nhắc đến Tây Ban Nha chúng ta đều nghĩ đến những bãi biển đầy nắng, vũ điệu Flamenco nổi tiếng hay những công trình kiến trúc tráng lệ nhưng có một điều tuyệt vời hơn rất nhiều mà bạn chỉ tìm thấy ở hai khu vực nhỏ phía tây nam Tây Ban Nha trên Bán đảo Iberia, phía tây dãy núi Pyrenees đó chính là linh miêu Iberia. 

Linh miêu Iberia được liệt kê là có nguy cơ tuyệt chủng trong Sách đỏ của IUCN. Quần thể linh miêu Iberia đã suy giảm do săn bắn quá mức, săn trộm, phá hủy và thay đổi môi trường sống do phát triển nông nghiệp và công nghiệp cùng với sự suy giảm quần thể con mồi chính của chúng - thỏ châu Âu (Oryctolagus cuniculus) do bệnh myxomatosis và bệnh xuất huyết ở thỏ gây ra.

Vào đầu thế kỷ 21, linh miêu Iberia đang trên bờ vực tuyệt chủng khi chỉ còn 94 cá thể sống sót trong hai quần thể phụ bị cô lập ở Andalusia vào năm 2002 thì một chương trình phục hồi sinh sản nuôi nhốt đã được bắt đầu. Sau khi triển khai chương trình, số lượng mèo con nhanh chóng vượt quá sức chứa của cơ sở và năm trung tâm nữa đã được mở để nuôi nhốt động vật, trong đó có trung tâm đầu tiên ở Bồ Đào Nha vào năm 2014.

Ngoài ra, mục đích thứ hai của dự án là khôi phục môi trường sống và tăng số lượng thỏ nhằm hướng tới việc tái thả vì sự sống sót của mèo gắn liền mật thiết với sự sống sót của loài con mồi chính của chúng: thỏ. Trong lịch sử, thỏ rất phong phú trên bán đảo Iberia. Nhưng sau hai đợt dịch bệnh do virus vào những năm 1900, số lượng thỏ đã giảm tới 90%. Bất cứ khi nào số lượng thỏ tăng lên đáng kể, một chủng virus khác sẽ tấn công trở lại, làm giảm số lượng con mồi của mèo.

Con linh miêu đầu tiên từ dự án nhân giống nuôi nhốt đã được đưa trở lại một khu vực mới ở Andalusia vào năm 2009. Các quan chức đã thả linh miêu lai nuôi nhốt ở những khu vực có môi trường sống thích hợp, có nhiều thỏ và được người dân địa phương chấp nhận. Đến năm 2019, số lượng linh miêu trong tự nhiên ước tính là 400 cá thể.

Một con linh miêu Iberia gắt gỏng, có ý chí mạnh mẽ được gọi là Aura đã giúp đưa giống loài của nó thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng, và có gen sống trong hơn 900 con mèo đốm và tai dài, đã chết ở miền nam Tây Ban Nha ở tuổi 20 kỷ lục. Khi Aura được sinh ra ở công viên quốc gia Doñana của Andalucía vào năm 2002, chỉ có 94 con linh miêu Iberia trên bán đảo. Ngày nay, nhờ chương trình nhân giống và bảo tồn bền vững, có hơn 1.300 linh miêu. 

Aura được ba tuần tuổi và chỉ nặng 702g khi nó bị bắt và đưa vào chương trình tiên phong bảo tồn linh miêu Iberia Ex-situ, đồng thời đóng vai trò then chốt trong việc đảo ngược tình trạng suy giảm. Trong suốt hai thập kỷ của cuộc đời, cô đã sinh ra 14 chú mèo con và thông qua chúng, đã tạo nên một triều đại ấn tượng.

Vì linh miêu Iberia có xu hướng sống đến khoảng 15 tuổi trong tự nhiên, nên cái chết của Aura ở tuổi 20 sáu tháng khiến cô trở thành linh miêu Iberia sống lâu nhất được ghi nhận.

Tuy nhiên, bất chấp sự thành công của chương trình bảo tồn, linh miêu vẫn phải đối mặt với các mối đe dọa trên đường và ở các khu vực hoang dã. Các hệ sinh thái của Doñana, nơi sinh sống của một số lượng lớn mèo, đang bị ảnh hưởng do biến đổi khí hậu, canh tác, ô nhiễm khai thác mỏ và thoát nước đầm lầy. Vào năm 2015, linh miêu Iberia đã chính thức bị hạ cấp từ Cực kỳ nguy cấp xuống Nguy cấp. Mặc dù loài này có thể chưa hoàn toàn an toàn, nhưng chắc chắn nó đã được đưa trở lại từ sự tuyệt chủng gần như chắc chắn. Vẫn cần có thêm hành động để cứu linh miêu Iberia, chẳng hạn như nỗ lực liên tục để kích thích thỏ phục hồi, nâng cao chất lượng môi trường sống và khả năng kết nối, chống lại các mối đe dọa cũng như bổ sung và thả linh miêu ở các khu vực mới để kết nối các quần thể. Cần phải thực hiện các kế hoạch phục hồi ở tất cả các khu vực nơi linh miêu từng xuất hiện trong những thập kỷ qua và tiếp tục theo dõi cẩn thận loài linh miêu Iberia cũng như các biện pháp bảo tồn đang áp dụng.