Tại sao người Pháp lại đọc số 80 là quatre-vingts (bốn hai mươi) ?

Học tiếng Pháp đối với nhiều người là một trải nghiệm khá khó khăn, bao quanh bởi các câu hỏi, đặc biệt là khi nói đến từ vựng về các con số.

Có lẽ bạn đã tự hỏi mình câu hỏi này khi học tiếng Pháp. Tuy nhiên, rất có thể nếu bạn băng qua biên giới Bỉ hoặc Thụy Sĩ, bạn có thể nghe thấy những biểu thức số mới. Vì vậy, bạn sẽ thắc mắc tại sao người Pháp và người Bỉ lại gọi số tám mươi là “4 lần 20” (quatre-vingts)  trong khi người Thụy Sĩ tính bằng “octante” hoặc “huitante”.

Hai thống đếm số khau nhau

Ngay cả trong cách đánh số, ngôn ngữ của Molière cũng trở nên phức tạp. Người Pháp đếm không phải bằng một hệ thống số mà bằng hai hệ thống số! Cho đến thời Trung cổ, hệ thống đếm vẫn còn “ngược lại”, nghĩa là nó dựa trên hai mươi. “Hai mươi” vì nó tương ứng với số ngón tay và ngón chân mà cơ thể con người có. Như vậy, người đương thời đếm theo gói hai mươi: hai mươi mười (30), hai hai mươi (40), hai hai mươi mười (50), ba hai mươi (60), ba hai mươi mười (70), bốn hai mươi ( 80), bốn hai mươi mười (90). Nguồn gốc của cách tính này bắt nguồn từ người Celt, những người đã ảnh hưởng đến người Gaul.

Vào cuối thời Trung cổ, từ vựng phát triển và các từ mới xuất hiện: ba mươi, bốn mươi, năm mươi, sáu mươi, bảy mươi (septante), tám mươi (octante), chín mươi (nonante) dựa trên việc đếm từ mười đến mười, số thập phân, để thay thế hệ thống ngược lại. Với sự xuất hiện của những cuốn từ điển đầu tiên vào thế kỷ 17, việc sử dụng bảy mươi, tám mươi, chín mươi đã xuất hiện, thay thế hệ thập phân cũ, vốn khó tính nhẩm hơn.

Duy trì hệ thống đếm số thập phân ở Bỉ và Thụy Sĩ

Sự xuất hiện của những tính từ chữ số mới này, kết hợp cơ số mười và cơ số hai mươi, hoàn thiện hệ thống chữ số của Pháp với hệ thống “thứ ba” có phần lai tạp. Ví dụ: 70 là kết quả của 3 x 20 + 10. Tương tự, 90 là kết quả của 4 x 20 + 10. Sự kết hợp giữa hai hệ thống này có thể bắt nguồn từ cuộc gặp gỡ của các dân tộc Ấn-Âu đến định cư ở Châu Âu – có về cách đánh số dựa trên cơ sở mười - thay vào đó, dân số bản địa được tính dựa trên cơ sở 20.

Ngoại trừ con số 70, người học tiếng Pháp phải đối mặt với một số khác biệt về văn hóa. Khó khăn không kết thúc ở đó! Thật vậy, ở Bỉ và Thụy Sĩ, bảy mươi được gọi là septante, cũng như chín mươi trở thành “nonante”. Các dạng thập phân cũng được tìm thấy ở một số quốc gia châu Phi nói tiếng Pháp, Cộng hòa Dân chủ Congo, Rwanda và Burundi.