Lễ nghi và quy tắc trên bàn ăn của người Trung Quốc

Thói quen ăn uống của người Trung Quốc khá khác so với người phương Tây, nhưng đừng lo, trong bài viết này, nhóm MVL Chinese sẽ giới thiệu cho các bạn một số quy tắc, lễ nghi trên bàn ăn Trung Quốc. 

Khẩu phần ăn

Một điểm khác biệt rõ rệt giữa thói quen ăn uống của người phương Tây và phương Đông là khẩu phần ăn. Trong khi các bữa ăn tại các nhà hàng phương Tây được chia ra thành từng phần với khẩu phần cá nhân thì các món ăn được cung cấp tại các nhà hàng Trung Quốc được để chung một đĩa và cùng dùng chung với nhau. Như vậy, các đầu bếp chế biến thức ăn thành những miếng vừa ăn, hoặc chế biến theo cách để bạn dễ dàng chia khẩu phần ăn, đồng thời phục vụ thức ăn cho bạn trên đĩa lớn.

Bàn ăn Trung Quốc vs bàn ăn phương Tây

Trong các bữa ăn dùng chung, nhiều người thường quan ái đến vấn đề vệ sinh. Vì vậy để giải quyết trường hợp đó, bạn sẽ thường tìm thấy Đũa chung 公筷 (gōngkuài) được đặt cùng với mỗi món ăn. Mặc dù các thành viên trong gia đình có thể dùng chính đôi đũa của mình để gắp thức ăn nhưng bạn nên sử dụng đũa chung ở nơi công cộng, như phép lịch sự thông thường.

Bàn ăn đa phần là hình tròn và trong một số nhà hàng còn có thể xoay. Bàn tròn đại diện một đặc điểm văn hóa quan trọng của Trung Quốc; nó biểu thị sự đoàn viên và bữa ăn được coi là một dịp mà các thành viên trong gia đình đoàn tụ.

Mẹo quan trọng: Trước khi bạn xoay bàn xoay để lấy miếng vịt ngon lành nào đó, hãy đảm bảo rằng không có ai khác đang với lấy thức ăn! Quay bàn ăn khi ai đó đang cố gắp thức ăn là một hành vi được xem là không lễ phép và lịch sự. 

Vị trí ngồi trong bàn ăn

Như đã đề cập ở trên, nhà hàng Trung Quốc thường sử dụng bàn tròn. Ở các nền văn hóa phương Tây, chủ nhà hoặc thành viên lớn tuổi nhất trong gia đình thường ngồi ở đầu bàn. Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi bạn dùng bữa tại một chiếc bàn hình tròn?

Tại một bàn tròn, ghế VIP là ghế đối diện với lối vào của nhà hàng. Bạn càng ở gần vị trí đó, bạn càng có tầm quan trọng. Trong một bối cảnh không có cửa ra vào — chẳng hạn như bên ngoài khu ăn uống — thì chiếc ghế VIP sẽ là chiếc quay mặt về hướng đông. Trong môi trường tiệc tùng, bàn danh dự thường được đặt ở vị trí xa cửa ra vào nhất.

Thời điểm bắt đầu bữa ăn

Thời điểm bắt đầu bữa ăn cũng phụ thuộc vào sự có mặt của các thành viên trong bàn. Thời điểm thích hợp để khai tiệc là sau khi vị khách quý, hoặc thành viên lớn tuổi nhất trong nhóm, đã ngồi xuống và bắt đầu bữa ăn. Đôi khi họ sẽ biểu thị bắt đầu bữa ăn bằng cách nói "吃吧(chī ba)!" hoặc "开动吧(kāi dòng ba)!" có nghĩa là "Ăn đi!/Bắt đầu ăn thôi"

Nghi thức đặt đũa

Công cụ mà bạn sẽ sử dụng trong phần lớn bữa ăn của mình: đũa. Tuy nhiên, có một số hành động mà bạn không nên làm với đũa.

Quan trọng nhất, không dùng đũa chỉ vào người khác. Đây được coi là một hành vi thể hiện sự thiếu tôn trọng và hung hăng. Cắm đũa vào bát cơm, đặc biệt là cắm thẳng đứng, được coi là điều cấm kỵ. Có một lý do cụ thể cho điều này: hình ảnh tượng trưng cho sự xui xẻo, vì một bát cơm thường được cúng trong đám tang theo cách cắm đũa này.

Vì đũa là công cụ ăn thiết yếu nên nĩa và dao thường không được thấy trong các nhà hàng Trung Quốc. Tuy nhiên, khi có yêu cầu, một số nhà hàng vẫn sẽ cung cấp chúng.

Trà nóng với món nóng

Trong khi các bữa ăn tại các nhà hàng phương Tây thường được phục vụ với đồ uống lạnh, thì các nhà hàng Trung Quốc thường cung cấp các loại trà nóng khác nhau. 

Có nhiều lý do sử dụng trà nóng. Ví dụ,  nhiều người cho rằng trà làm giảm dầu mỡ. Tuy nhiên, hầu hết đều đồng ý rằng nước ấm hỗ trợ tiêu hóa trong khi nước lạnh có tác dụng ngược lại.

Giữ cầm bát khi ăn

Bạn không được cúi người xuống chiếc bát trên bàn ăn cũng như chỉ sử dụng một tay trong khi tay kia cầm đung đưa đầu đũa. Nhấc bát lên không chỉ giúp ăn uống dễ dàng mà còn ngăn ngừa những khó khăn về tiêu hóa do chèn ép dạ dày.

Về cách một người nên cầm bát, nó khá đơn giản: ngón trỏ, giữa và nhẫn của bạn đỡ phần gờ ở đáy bát, trong khi ngón tay cái của bạn giữ vành trên cùng. Cách cầm này là để tránh cho lòng bàn tay và các ngón tay của bạn không bị bỏng trong trường hợp bạn ăn cơm nóng hoặc canh.

Giành thanh toán, trả tiền·

Bạn bè thường cãi nhau về quyền thanh toán hóa đơn. Để không “mất mặt” 丢脸 (diūliǎn), trả tiền cho bữa ăn được coi là một hành động thể hiện sự hào phóng. 

Bài viết được dịch và tổng hợp từ TutorABC Chinese bởi nhóm MVL Chinese.