Expressionism | Nghệ thuật trong tranh của Van Gogh
Trường phái biểu hiện - Expressionism là một trào lưu nghệ thuật, bắt đầu với các tác phẩm thơ ca và hội họa, có nguồn gốc từ Đức vào đầu thế kỷ 20. Đặc điểm điển hình của nó là phản ánh thế giới từ một góc nhìn chủ quan, “bóp méo” sự vật một cách triệt để để có hiệu ứng cảm xúc nhằm gợi lên tâm trạng hoặc ý tưởng. Các nghệ sĩ theo trường phái biểu hiện tìm cách thể hiện ý nghĩa của trải nghiệm cảm xúc hơn là thực tế vật lý.
Trường phái Biểu hiện (Expressionism) gắn liền ở Bắc Âu nói chung và nước Đức nói riêng. Tinh thần của những người theo trường phái này đã luôn tồn tại trong tâm tưởng người Đức. Những đặc điểm ban đầu của Expressionism có thể được nhận thấy trong sự khắc họa nỗi khổ đau về vật chất lẫn tinh thần như tranh ‘Crucifixion’ của Grünewald; trong viễn cảnh bị giày vò ở tranh khắc của Martin Schongauer, ‘Temptation of Saint Anthony’ (ảnh dưới).
Tới cuối thế kỉ XIX, tinh thần của người theo trường phái này tái xuất hiện trong các tranh của hai nhân tố tách biệt và vụng về – một là họa sĩ người Hà Lan Vincent van Gogh, người còn lại là họa sĩ Na Uy Edvard Munch.
Các tranh như ‘Sunflowers’ (1888) của Van Gogh hướng đôi mắt ta vào cường độ của những sắc màu biểu cảm. Người họa sĩ sử dụng màu để diễn tả cảm xúc đối với vật thể thay vì đơn giản chỉ mô tả nó. Trong lá thư gửi em trai Theo van Gogh, Vincent giải thích:
“Thay vì tìm cách sao chép những gì mắt nhìn thấy, anh muốn dùng màu một cách linh hoạt hơn để diễn tả sinh động về bản thân mình.”
Tầm nhìn ấy giúp ông giải phóng màu sắc như một công cụ đầy cảm xúc của nghệ thuật thế kỉ XX; sức sống hiện lên trong từng nét cọ trở thành ảnh hưởng chính trong sự phát triển của kĩ thuật vẽ tranh Dã Thú (Fauvism) và Biểu hiện (Expressionism).
Bức tranh ‘The Scream’ (1893) của Munch có tầm ảnh hưởng tương đương. Nó cho ta một bản phác họa về tâm lý của nghệ thuật Biểu hiện: Các hình dạng bị bóp méo, màu sắc cường điệu hóa khuếch đại cảm giác lo âu và cô lập. ‘The Scream’ là tiếng khóc của Munch giữa nơi hoang tàn, tuyên bố sự tiên liệu về thông điệp của những người theo trường phái Biểu hiện trước mười lăm năm lúc thuật ngữ này xuất hiện.
“Lúc đấy tôi đang tản bộ với hai người bạn. Mặt trời lặn. Một nỗi buồn neo lại trong tôi. Bỗng dưng bầu trời nhuốm một màu đỏ máu. Tôi dừng lại, dựa vào lan can, chết lặng trong mỏi mệt. Rồi tôi nhìn thấy những đám mây rực cháy treo lửng lờ như máu và một thanh gươm bao trùm trên vịnh xanh-đen cũng như cả thành phố. Mấy người bạn vẫn cứ thế rảo bước. Còn tôi đứng đấy, run rẩy trong sợ hãi. Và tôi đã cảm giác như có một tiếng thét chói tai không ngưng nghỉ xé toạc Tự nhiên.”
Thay vì ca ngợi, tôn vinh cái đẹp, cái hài hòa, hài lòng vơi sự ngưỡng mộ hào nhoáng, Van Gogh và Munch nói riêng và các nghệ sĩ theo trường phái Biểu hiện nói chung đã luôn đề cao những suy nghĩ, cảm xúc từ sâu trong nội tâm, thể hiện sự chống đối với thực tại đầy gồ ghề, bấp bênh.
Hãy cùng xem qua một vài tác phẩm khác cũng theo trường phái nghệ thuật này từ các họa sĩ nhé!
Comments
Post a Comment